Studenten leren interactief over proces van faillissementen
Hoe werkt het faillissement? Studenten van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys (JHS) leren sinds kort over het faillissement op een innovatieve manier. Docent Frank van der Kruis bouwde een online kantoor met interactieve opdrachten waarin studenten een faillissement behandelen. Frank en zijn collega Maud Aerts, beiden docent Recht, delen hun innovatie.

Welke onderwijsinnovatie hebben jullie ontwikkeld?
"Wij willen dat onze studenten het recht leren aan de hand van de praktijk. Bij een faillissement benoemt de rechtbank een curator. Dat is meestal een advocaat. Onze studenten kunnen na hun afstuderen de rechterhand van zo'n advocaat worden: een faillissementsmedewerker. Dus bedachten we voor het laatste blok in jaar 3 een mooi praktijkvoorbeeld van een cafetaria die failliet gaat. De studenten gaan als faillissementsmedewerker alle schuldeisers aanschrijven."

"In het digitale kantoor vinden ze het dossier. Ze vragen de administratie op en gaan op zoek naar facturen en gegevens van schuldeisers. Daarna maken ze opdrachten in interactieve formulieren in Microsoft Forms. Na elke opgave krijgen ze automatisch antwoord met linkjes naar nieuwe opdrachten. Ze kunnen kennisclips vrijspelen en ook de cafetaria zelf bekijken. Daarvoor mochten we van Omroep Brabant hun 360-graden-foto van de friettent van Maaskantje gebruiken. In die foto hebben we kleine opdrachten met juridische lading gemaakt. Het dossier lijkt veel op een escape room. Zo doorlopen ze een echte case in hun eigen tijd en gaan ze stapsgewijs door het faillissementsproces."

Waarom kozen jullie voor deze vorm?
"We wilden ander onderwijs ontwikkelen. We geloven in een nieuwe manier van leren, waarbij de student meer aan zet is. Actiever en nieuwsgieriger. We zijn er ook van overtuigd dat een jurist moet kunnen bemiddelen en onderhandelen, dus communicatieve vaardigheden zijn belangrijk. Van het voeren van een gesprek tot het omgaan met een conflictsituatie en het schrijven van brieven. Daarom zetten we nog meer in op vaardigheden."

Begeleiden in plaats van nakijken
Toen al het onderwijs online moest gaan plaatsvinden vanwege corona, bouwde Frank dit dossier in Google Forms. Inmiddels heeft hij het opnieuw gebouwd in Microsoft Forms. Hij vertelt: "Dat kost eenmalig veel tijd, maar later win je tijd terug, omdat de formulieren geautomatiseerd werken. Dit maakt het behapbaar voor ons. Zo kunnen we ons meer richten op het begeleiden van studenten, in plaats van op het nakijken van hun antwoorden."

"Bovendien: als een student doorheeft dat jij iets nakijkt, gaat hij niet overleggen met medestudenten. We willen stimuleren dat studenten zelf nadenken en meerdere meningen ophalen. Het is juist hun taak als jurist om over vragen na te denken en antwoorden te motiveren. Ze moeten nieuwsgierig zijn, zelf vragen stellen, weten wat de ander beweegt en hun verhaal kunnen brengen."

Hoe beviel dit experiment?
"We hebben ervan genoten. Het allerleukste is dat we heel andere gesprekken met studenten hadden dan vroeger. Meer gelijkwaardig en vaak veel inhoudelijker. En voor ons ook uitdagender, omdat ze vragen stelden waarop we geen antwoord paraat hadden. Het leverde gemotiveerdere studenten op. Ze waren veel actiever en kwamen met heel mooie oplossingen. Nu zien we meer van de studenten en kunnen we ze beter begeleiden. We gaan hier zeker mee door. We willen elke 1 tot 2 jaar tijd investeren in een aantal verhalen en elk blok een ander scenario aanbieden."

Wat betekent onderwijsinnovatie voor jullie?
"Innovatie moet je inzetten zodat jij je rol als docent goed kan vervullen. Onze passie is studenten zo goed mogelijk begeleiden en bijdragen aan hun vaardigheden en leerproces. Voor iedere student is dat proces anders. Met innovatie kun je daarop aansluiten. Vroeger zag je pas na het tentamen wat iemand nodig heeft. Nu ontdek je dat al tijdens het blok. De ene student stelt een puur juridische vraag, terwijl een ander zegt dat hij hulp nodig heeft bij een bepaalde vaardigheid. Omdat in ons docententeam verschillende expertises zijn, kunnen we steeds de juiste docent naar voren schuiven."

"Bij dit blok zijn 8 docenten betrokken: docenten Recht zoals wij en vaardighedendocenten. Juist die docenten spelen een prominentere rol. Vroeger gaven wij als docent Recht ons juristenvak en hadden we met vaardigheden minder van doen. Nu werken we veel meer samen. Wij doen bijvoorbeeld een onderhandeling met de studenten over de cafetaria, terwijl de vaardighedendocent kijkt naar de feedback die studenten elkaar geven. Dat past allemaal heel mooi in elkaar en zo leren wij als docenten ook van elkaar."

Hoe vonden studenten dit online dossier?

Kajetan Michajlow
"De lessen in dit blok waren uitdagend en interessant. We gingen aan de slag met onbekende stof en moesten ons die stof zelfstandig eigen maken. Ik had het gevoel dat ik de baas was over mijn eigen leerproces. Omdat het te veel werk was voor 1 persoon, was goed samenwerken belangrijk. Ik heb veel geleerd. Als jurist maar ook als collega."

Melanie Saasen
"In het begin vond ik het wennen om geen hoor- en werkcolleges te hebben, maar het werd steeds leuker en kreeg ik meer het idee dat ik in de praktijk bezig was. Omdat je veel zelfstandiger en praktischer bezig bent en overlegt met medestudenten, leer je veel meer. Soms denk je: Ik heb echt het goede antwoord, maar dan ga je overleggen en hoor je iets anders en denk je: Dat zou ook goed kunnen. Dit online kantoor was veel visueler dan hoor- en werkcolleges. Het was leuk om te zien hoe cliënten en schuldeisers reageren. Je krijgt een veel beter beeld van de praktijk. Achteraf gezien was dit een van de leukste onderdelen van het hele programma."

Filmpje
Meer weten over dit online kantoor? Bekijk dan dit filmpje van Frank. 

Ook experimenteren? Meld je bij VONK Onderwijsinnovatie
VONK is dé plek binnen Avans waar iedereen terecht kan voor onderwijsinnovatie. VONK biedt geld, begeleiding, uren en middelen voor experimenten. Innovatieregisseurs kijken samen met jou wat je nodig hebt en wat je kunt doen om het experiment op te zetten, uit te voeren en eventueel verder te brengen.

Heb jij een innovatief idee voor onderwijs binnen jouw opleiding of academie dat je wilt testen? Draag je idee aan bij de VONK Onderwijsinnovatie Community.